Adı Soyadı: Nazife Ablalimova
Doğum Yeri ve Yılı: Sak, 1933

Adım Nazife. Başmaqta tuvdım. 33-niñ balasıman. İyün ayında. 80 yaşında. Pek açlıqlar oldı. Babam anam ayttı pek açmız balam. Çölden boğday toplap ketirip tüyip aşaylar. To togo açıqtılar, soyulğan ayvanlarnıñ terisini çaynadılar. Şöyle dep anam babam aytar edi. Men endi bilmeymen de. 33-niñ balasıman. Öyle açlıqlar boldı, balam. Pek çekiştik. Mınday şeylerimizni satıp, sizlerge ketirip bir parça bir parça ötmek berip, ölmesinler dep baqtıq dedi. Biz 4 kişi edik. Babam, anam, aptem, men edik. İ vse. Babam kolhoznik. Kolhozda çalışa edi. Kak brigadir. Vot. Anam traktoristlerge aş pişire edi.

Babam armiyada edi. Mına şu. Biz mında çıqacaqta, o armiyada edi. Nu 34-te, ey 44-tedir de. Yoq. Onı men bilmeymen. Em partizanlar bizde olmaz. Anda kiçkene köy. Partizanlarğa yaşamağa yer yoq. Ana olar 42-de kelgen bolsa. Mında oldılar.

O vaqıtte menim aqlımda degil. Nu kiçke bala, oynap cüremen. Ne bolacaq aqlımda yoq. No bilemen, işte kelgenlerini. Motorçiknen keleler. Er bir şeyni keleler bizge. Hırslaylar. Alıp keteler aşaycaq ötmegimizni daje alıp kete ediler. Kelip. Tavuqlarımıznı, nemizni alıp keteler. Kireler ahırğa soyalar episini. Ala keteler. Biz bir şey aytalmay edik. Qorqa edik. Nasıl otura edik a böyle. İ vse. Anam babam ayta edi, balam qıbırdamañız. Olar pek yaman etip alıp qaça ediler qızlarnı neni. Şunıñ içün babam-anam qorqa edi.

Saba saat beşte keldiler. Qaranğı. Biz kiçkenemiz. Eki balamız. Anam bir özü. Babam armiyada, yoq. İ qapını qaqtılar. Turıñız. Davay, vısilayüt. Anam şaşmaladı. Eki baladan napacaqmız. Biz de cılaymız. O vintovkanen tura. Davay, davay dep. Anam bizni baqtı, kiyindirdi. Barayım bir şeyler alayım dese. Bir eki aldı. Köp şey almañız. Qatip köterip keteceksiz. Köp şey almağa olmay dedi. Oy anam soñ ekimizni aldı bir torbaçıqnı aldı. Ana öyle bir şey aldı i çıqardılar bizni çölge, bir yerge topladılar. Anda keldik. Oturamız mına böyle qaltırap. Er kesni çıqardılar anda. Halq keldi. Biz de oturamız. No bizni oyladıq, işte bizni alıp barıp atacaqlar dep qorqtıq. Bir şeysiz çıqtıq. İ vse.

Onda oturdıq. Vot. Maşina gruzovoy ketirdiler. Bizni gruzit ettiler. İ maşinanen alıp ketip Saqqa ketirip vagonğa toldurdılar.

Vagonğa yüklediler er kesni. Qapını yaptılar. Pencereni yaptılar. Mıhladılar. İ vse. Er kes kete. Kim ağlay. Kim aç vopşem. Pek ava yetişmey. Napayıq, napayıq halqlar uje hastalanıp başladı. Soñ aqaylar bar edi. Birevler vagonnıñ qapısını açtılar. Pencereçikni, azğana ava kirdi. Şaytip hastalanıp pek çekişip kettik.

Bar edi içinde. Öyle hastalar, turmağan hastalar bar edi. Öldiler colda. Bitledi er kes. Hasta. Ayıp da bolsa sıçmaq kerek, siymek kerek. Qayda? Bir şey yoq. Aşamağa yoq. Ana kete kete bir vaqıtta Qazaqstan degen yerge keldik. Doğmuşlarımız öldi. Bir trapkalarğa olarnı oradıq. Col boyuna taşladıq. Anavına muslumanlıq. Bir şey bolsa cıyarlar. Cıydılarmı? Şakal aşadımı? Köpek aşadımı? Yoq. Şaytip kettik. Aşamağa şey yoq. Er kes aç. Ana ketemiz. Bizge bir şey bermediler. Nu bolğan kişi, anda bolğan kişi, özleri bir parça bir parça bereler. Ana şunen. Soñ bir vaqıtte birevler un bolsa hamır basalar. Baqalar, işte bir yerge barğanda yarım saatmi ne oturacaq. Bir şeki azırlay pişirmege. Barıp endi ot cağamız. Vuuuv etip baqırqlay. Daa cuvurıp minemiz. Şaytip, şaytip çekişip collar boyu kettik balam. Aş-suv bir şey yoq. Pek çekiştik.

Kakoy doktor. Yoq. Bir şey yoq. A er kes hasta. Ölgenler, bitlegenler. Aç olğanlar. Sıçqan siygenler. İ pek ağır hastalar bar edi. Ana işte, yollar boyuna taşlap qayttıq. Tovarnıy. Tovarnıy. Mına şimdi bar da, tovarnıy poyezdlar. Nu köp kettik. 6 sutka dedilermi? Ne dediler. 7 sutkamı? O qadarlığını toçno bilmeyim. 5-6 sutka kettik. Özbekistanğa alıp bardılar. O qadarlığını bilmeyim. Yüklü qadın barmı? O qadarlığını bilmeyim.

Nu toqtay edi, e. Qay bir yerde toqtay. Bizler endi bilmeymiz. Baqamız yolğa. Toqtağan bir yerde bir şeyler pişirgenler, aşamağa şey yoq. Halqqa bir şey bermeyler. Tüşeler halq. Endi caqıp başlağanda. Poyezd baqıraqlay. Birev suvğa kete. Suv da yoq. İçmege suv yoq. Birev suvğa bara. Qalıp kete poyezddan. Ana sleduyüşiy poyezdğa minsetip yibereler.

Özbekistanğa bardıq. Bayautqa töktiler bizni alıp barıp. Bir konüşnaday (ahırday) yerde. Penceresi yoq. Qapısı yoq. Yatmağa şey yoq. Vot. Ne yapacaqmız? Svet yoq. Qaranğı. Ana onda cattıq. Saba erte keldiler. Anam bar, endi tatam bar, men kiçkene. Turıñız. Barıñız pamuq cıymağa dediler. Aç er kes. Suvuq. Turmasañ kelip qapını, pencereni tayaqlap, çıqaralar. Daje qamçınen uralar. Vot. Keteler çölge. Anda baralar pamuq cıyalar. İ pamuq cıyıp. Norma bere. Normanı yesli toldurmasañ, aqşam seni qaytarmay. Ana gece-gece qaçan toldurasıñ normanı soñ qaytasıñ. Öyle hasta barmı malariyler. Hastalanalar. Cığılıp qalalar. Olarnı kelip türteler. Tur, çalış dep. Qaysı birileri catıp qala. Qaysı birileri turıp qayta. Öyle çekiştik. Suv yoq. Arıqçıqlarda suv bar. Onıñ içinde qurt bar. Onıñ içinde baqa bar. Alamız mına marla tutıp, çerez marlü suv içtik.

Bar edi. Malariya bar edi. Pek yaman edi. Qaltırata pek yaman. Kele qapı-qapıdan cüre tayaqman. Tur, ket deyler. Ketken kete, ketmegen bara çölge. Şu arıqlarnıñ içinde cata. Tursa tura, turmasa, şunda cata. Sen nişleysiñ degen kişi yoq. İlac bergen kişi yoq. Öyle çekiştik. Qaranğı yer. Svet yoq. Catmağa şey yoq. Çör-çöplük toban ketirip, öyle töşep onda yattıq. Geceler. Çıraqçıq, ot cağıp.

Onda, bir 5-6 ay oturdıq. soñ Çirçikke köçürip aldı. Babamız yoq. Bir alalarımız Çirçikke köçürip aldılar. No orada men oqudımmı? Az oqudım. Babam armiyadan keldi hastalandı. Tif hastalığı oldı. Eki közü körmedi. Şunıñ içün men çalıştım. Çöllerge ketip, ot cıyıp, qoray cıyıp satıp, olarnı baqtım.

Ne yapacaqman men. Kvartirada oturdıq. Aytam da, babam qart, közü körmedi yatıp qaldı. Anam onı baqtı. Men çöllerge ketip, ot cıyıp. Ketirip satıp. Baqtım. Ketiremiz bir parça ötmek. Bölemiz. Bir 200 gram bir şeyçik. İ vse. İ aqşamğa. Barasıñ bir parça unıñ bolsa, mamelek pişiresiñ. Mamelek, neme. Ana bir-eki qaşıq aşaysıñ. Daje tatamman oçered ettirip şu qazanlarnı caladıq. Do togo açlıq boldı. Pek çekiştik.

Nu anda aytaman da bir cıl oturdıqmı, altı aymı oturdıq. Çirçikke avuştıq. Çirçikke avuşqan soñ. Babam keldi hastalandı. Nu anda bayağı oturdıq. Onda oturdıq. Netamadım, oquyamadım. Bir klass oqudım. Mına şuman qaldım. Oquyamadım. Çirçikke oturdıq. Andan soñ, nege Gulistanğa köçtik. Babam kelgen soñ. Nu anda uje oturdıq. Andan soñ balaban oldıq. Meni aqayğa berdiler. Tatam şaytip. Ondan soñ yaşadıq.

50-de, 52-demi? Yoq. Qaçta köçtik asıl? Toqta. Şu 60-larda köçkenmiz. Şunday. Bilmeymen, toçno. Ana men aytam da anda da baqtım olarnı. Bir şey etmedim. Kettim çölge, pamuq çabaqları cıydım. Ketirip bazarğa sattım. Bazardan bir parça ötmek alıp kelemen. Anamnı-babamnı baqtım. Başqa şey yoq. O çalışmaz. Babamnıñ közü körmey, cata. Nu yapqan yeri boldı. O vaqıt aşamağa şey yoq. Baramız Özbeklerden ana bir parça şey isteyseñ, anavı bir parça kukuruz bere, mınavı bir parça un bere. Ana daa bir şey bere. Şayma şay etip şaytip aşadıq. Baramız köpekler talay. E bir şey ete anavlardan. Artıq yamanlıq körgenimiz yoq. Bilmeyim.

Yoq bir şey eşitmedim. Menim toyum boldı, Taşkentke tüştim. Anda zavodta çalıştım. Bir şey bilmeymen. E, andan Taşkentke aqayğa bardım. Anda da oturdım. O zavodta çalışa edi. Zatoçk bolıp. A men de meşikte stanokta çalışa edim. Meşik yapa edim. Vse. Soñ zavodta çalıştıq.

Nu oturğanda, şu malde rejim bolğan vaqıtte bir yaqqa çıqalmadıq. Oturdıq. A ondan soñ toyum bolğanda kettim. Bir-birinen qatnap. O qadarlıqlarnı. Napacaqmız. Çalıştıq cürdik.

E, e. Podpis ete edik. Podpis ete edik. Etmeseñ qapaylar. Ya bir şey eteler. Nakazat eteler. Ne olacaq. Podpisiñ bolmasa, özüñ bolmasañ, bir şey etmeseñ alıp kete qapaylar. “Qayda cürdiñ, ne içün podpiske kelmediñ?” diy.

Pek çekiştik biz Gulistanda pek çekiştik. Bir buhanka ötmek alıp kelemiz, bölemiz. Aşaymız, ufaqlarnı çöpleymiz. Babam rahmetli yata a öyle, beklep. Menim ketirgenimni. Ketiremiz bir parça ötmekni kesip aşaymız. İ vse bir künde. Bir sutkada bir. Öyle çekiştik.

Menim babam Özbekistanda 70-nci cılı.

Millet meselenen menim aqayım oğraşqan edi. Bazı vaqıtlar cürip. Ana aqça topladı halqtan. Moskvağa kişi ciberdiler. Şaytip artından cürdi. No faydası ne bolğandır o vaqıtta. Halqtan yürip köp aqça topladı. Halqtan bir kümüş toplasa özü on kümüş qoştı. Pek istey edi Qırımğa kelip öyle yaşamağa. Nu keldi, öldi.

Yoq ketmedi Moskvağa. Prosto aqça topladılar Moskvağa ketken halqqa ciberdiler yardım. Çtobı anda bizim işlerimizni baqsınlar dep. Tatarlarnıñ.

Men, 92-de. Ondan bir kele edim raatlanmağa. Nu 86-damı, 90-damı öyle keldim. Aqayımnen kelip ketken edik, qızımnen. Doğğan köyüm bar. No evlerimiz yoq. Bütün bozulğan. O yaqlar tegizlengen. Alâ o yaqlarğa barsaq köremiz. Olar bu yaqqa töpege başqa evler, cañıdan qurğanlar. Tuvğan üylerimiz yoq.

Ne oldı. Bardıq birisi doğğan köyüm dep. Baqtım. O o yaqta aşağıda topraq bolıp qalğan. Bu yaqta halqlar üy qurğanlar. Bizimkiler yoq. Nu bu yaqta anamnıñ köyü bar edi. Anamnıñ o. Olarnıñ fundamentleri var. Olarnıñ da.

Mında 92-de keldik e. Nu konteynerge yükledik. Anda evimizni sattıq. Mında keldik. Ev alalmay pek çekiştik. Pek çekiştik. Mına yaramay evlerde oturdıq, avariynıy. Pek çekiştik. Ondan soñ yavaş-yavaş ana işte. 20 cılğa bolmadan avariynıy üyde oturıp, mına zorğa bu yerlerge endi avuştıq.

Aqayım pek istedi. Barayım. Özümizniñ Rodinamız Qırımğa barmaq kerek dedi ballarğa, nege, episine. Şunıñ içün keldik. Konteynerge yükledik şeylerimizni keldik. Anda evimizni sattıq, mında aldıq. E, o vaqıtta propiska zornen yaptılar işte. Bar edi. Nu üyler sattırmay ediler. Biz şunıñ içün pek çekiştik. Üysiz. Pek çekiştik. Ev sattırmaylar, propiska etkileri kelmey. Ana onda baqtıq, mında baqtıq. Bir olmağan yerden alıp. Zorğa anda işte, yaşadıq.

Ana qaydan aytalar prodajnıye dep. Qaydan bileyim ne içün sürdiler. İşte Nemseler keldi ketti şundandır a. Başqa qaydan bileyim qana. Anda yahşı halq da bar edi. Yaman halq da bar edi. Episi bar edi. Sürdiler. Alâ bugün aytalar öyle dep.